“-HAVALAR SOĞUDU;
AMAN DONMAYALIM;
ISINIRKEN DUMAN ZEHİRLENMESİNE DİKKAT ! “
Herkes İçin Acil Sağlık Derneği
Soğuk kış şartları tüm Türkiye’yi etkisi altına aldı.
Bana birşey olmaz demeyin. Unutmayın ki “hipotermi – donma” tablosu İzmir, İstanbul, Çanakkale, Rize, Trabzon, Samsun, Çanakkale gibi kıyı bölgelerimizde çok daha sık görülmektedir.
Lütfen, açıklamama izin verin:
– Normal vücut ısımız 37 ْC civarında olduğu halde çevremiz nadiren bu kadar sıcaktır. Vücudumuz, yediğimiz besinleri yakarak ısısını sabit tutmaya çalışır. Donma ya da donmaya yakın ısılarda vücut ısısının düşmesinehipotermi denir.
– Yalnızca ayaklar, eller, kulaklar veya burun ucu gibi uç kısımların soğuğun etkisiyle yaralanmasına donuk denir.
– Vücudumuz ısı kaybını dengelemek için metabolizmayı artırır. Bu nedenle de üşüdüğümüzde titreriz.
– Giysi katları arasındaki kuru ve durgun hava, iyi bir ısı koruyucudur. Bu nedenle kalın tek bir kazak yerine, kat kat giyinmek daha yararlıdır.
Şapka ya da atkı ile başı örtmek de ısının korunmasına yardımcı olur.
HİPOTERMİ
Kışın evsiz kişiler, evlerinde yeterince ısınamayanlar, yaşlı ve kalp damar hastalığı, diabet, alzheimer, siroz, kanser gibi kronik hastalığı olanlar soğuğa daha az dirençlidir.
Kişi soğuk suya battığında da hızla hipotermi gelişebilir.
Aslında vücut ısısının birkaç derece düşmesi telafi edilebilir. Ancak, vücut ısısı 35ْC derecenin altına inerse hipotermi oluşmaya başlar.
Hipotermi Belirtilerine göz atalım:
– Başlangıçta titreme vardır. Giderek, kas hareketleri yavaşlar ve ısı düştükçe durur.
– Kişide uykuya eğilim görülür.
– Nabız yavaşlar ve zayıflar, solunum yavaşlar
– Dolaşım ve solunum durabilir.
Hipotermi ve İlkyardım:
– Hastayı 20ْC civarında oda ısısına alın. Birden bire hamam, sauna gibi çok sıcak bir ortama almak tehlikeli olabilir.
– Islak giysilerini çıkarın ve kuru, sıcak battaniyelerle örtün.
– Açık havadaysa, gerekirse hava akımını kesmek için çevresine naylon benzeri rüzgarlık gerin.
– 112’yi arayarak hastayı en kısa sürede Acil Servis’e ulaştırın.
DONUK
En ciddi soğuk yaralanmasıdır. Burada dokular gerçekten donar ve hücreler ölür.
Belirtileri:
– Donan bölge (el, ayak, burun) önce kızarmaya başlar;
– Giderek ağrı gelişir;
– Donan bölge sertleşir;
– Son devrede his kaybı oluşur.
İlkyardım:
– Yüzük, saat, bilezik gibi takıları hızla çıkarın.
– Donmuş organ aleve, ateşe tutulmamalıdır. Aşırı sıcak suya sokulmaz. Donmuş kısımların yeniden ısıtılması için araba egzosu veya doğrudan doğruya ateş kullanılması, hassas dokularda daha fazla hasara yol açacaktır.
– Hastayı soğuk ve ıslak ortamdan uzaklaştırın. Kuru ve yün bir bezle bu organı sarın. Şişmeye karşı, bu organı yukarıda tutun.
– Ayaklarında donma varsa, asla yürütmeyin. Kişi sedye ya da sırt tahtası ile taşınmalıdır.
– Sıcak ellerinizle ya da nefesinizle etkilenen bölgeyi ısıtmaya çalışın. Gerekirse sarılın.
– 112’yi arayarak hastayı en kısa sürede Acil Servis’e ulaştırın.
ISINIRKEN DUMAN ZEHİRLENMESİNE DİKKAT !
Geçtiğimiz hafta önce İstanbul’da yaşayan Libya’lı ve Afgan vatandaşlar, sonra da İzmir’de Yaren Lort.
Hepsinin ölüm nedeni aynı: Duman Zehirlenmesi. Bir başka deyişle Karbonmonoksit (CO) gazı ile zehirlenme.
CO, vücudumuzda her yere kolayca geçebilen bir gazdır. Kanımızda bulunan ve oksijen taşıyan hemoglobin adını verdiğimiz maddeye bağlanması çok kolay olan bir gazdır. Dolayısıyla bu gazla zehirlenmek çok kolaydır.
CO, renksiz, kokusuz, tatsız bir gazdır. Bu yüzden de farkedilmesi zordur. Tanınması ve farkedilmesi zor olduğundan zehirlenmeleri de çok ağır ve öldürücü olur.
Nedenlerine bakalım:
Bütan gazı, kömürle çalışan soba, ocak ve diğer ısıtıcılar, otomobil egzosundan çıkan duman dahil her türlü duman bu tür zehirlenmeye neden olur.
Kapalı bir ortamda 15-20 dakika çalıştırılan bir aracın egzozundan çıkan CO gazı öldürücü düzeylere ulaşabilir.
Belirtileri nelerdir ?
İlk belirtiler genellikle şunlardır:
Baş ağrısı, sarhoşluk hissi, kulak çınlaması, yorgunluk ve bulantı. Diğer belirtiler arasında düşünmede güçlük, göğüs ağrısı, çarpıntı, uyuşma , deride renk değişikliği (kiraz kırmızısı), görme bozuklukları ve karın ağrısı sayılabilir.
Nasıl korunalım ?
– Kapı ya da pencerenizi biraz aralık bırakın. Bu sayede temiz hava akımı sağlanabilir ve ortamda karbonmonoksit bulunsa bile zehirlenme sonucunda ölüm görülme olasılığı ortadan kalkar.
– Bacalarınızın temiz olduğundan emin olun.
– Gece yatmadan önce sobanın tamamen söndüğünden emin olun.
– Kovalı soba kullanıyorsanız, sönmüş kömür dolu kovayı evin dışına çıkarın.
– Banyo ve mutfakta su ısıtmak için kullandığınız tüpün evin dışında olması gerekir. Buradaki bacanın da iyi çektiğinden ve temiz olduğundan emin olmalısınız.
– En ufak bir duman zehirlenmesi şüphesinde kapı ve pencereyi hemen açmalısınız.
Duman Zehirlenmesinde İlkyardım:
-CO gazı renksiz ve kokusuz bir gaz olduğundan farkedilmeyebilir. Önce kendi çalışma alanınızı sizi tehlikeye sokacak durumdan kurtarın. Ortamı havalandırın, etkilenmiş ya da zehirlenmiş olanları hareket ettirebiliyorsanız temiz havaya çıkartın.
-Hiç vakit yitirmeden 112 Ambulansı arayın.
-Bol oksijen almasını sağlayın: Hastanın uyanıklığını sağlamak için yüzüne su serpilebilir. Bilinci yerinde ise sık ve derin nefes almasını önerin .
-Gerekiyorsa; kalbi ve solunumu durmuşsa, Temel Yaşam Desteği uygulayın. Bunun için mutlaka eğitim almış olmalısınız.
-Kazazedenin %100 oksijene ihtiyacı olacağından mutlaka bu imkanların sağlanacağı bir hastaneye naklini sağlayın.
