GRİP & KORUNMA
Uz. Dr. Ülkümen RODOPLU
Herkes İçin Acil Sağlık Derneği
SOĞUK HAVALARDA NEDEN DAHA SIK HASTALANIRIZ ?
Soğuk havaya uyum sağlamak için vücudumuz daha fazla enerji harcamaktadır. Bu
enerji ihtiyacı karşılanmadığında vücut direnci düşer. Enfeksiyonlara yatkın hale
gelir. Soğuk, özellikle akciğerin akut veya kronik tüm hastalıklarını tetikler. Bronşit,
astım gibi sağlık sorunları daha sık görülür. Yaşlılar, bebekler, diyabet hastaları,
kronik böbrek hastaları, kalp hastaları, by-pass ameliyatı geçirenler aşırı soğuklardan
çok daha fazla etkilenirler.
SOĞUK ALGINLIĞI
Genelde, boğaz, burun, sinüsler ve gırtlakta enfeksiyona neden oluyor. Enfeksiyon
sırasında ateş yükselmesi nadir olarak görülür. Bu özellik, soğuk algınlığının gripten
ayırt edilmesi açısından son derece önemlidir. Gribe yakalananlarda ateş çok
yükselebilir (39 dereceden fazla).
Soğuk algınlığına yol açan virüs, sıklıkla rhinovirüs’tür. Sanılanın aksine, soğuk
havanın etkisinden çok; aşırı yorgunluk, duygusal stresler, allerjik üst solunum yolu
hastalıkları ve kadınlarda adet döneminin ortası, hastalığın ortaya çıkmasını
kolaylaştırır.
Boğazda ve burunda yanma hissi, öksürük, hapşırma, burun akıntısı ve kırıklık hali,
başlıca belirtileri arasında yer alır. Eğer akciğerlerde rahatsızlık varsa, bu bir
komplikasyonu veya ikincil bir virüs olasılığını gündeme getirebilir.
Henüz, soğuk algınlığına karşı etkili bir aşı geliştirilemedi. Tedavisinde, doktora
danışmadan ilaç kullanılmamalıdır. Hastanın bol su içmesi ve istirahat etmesi,
hastalığı yenmek için en önemli faktörlerdir. Özellikle; astımlı, amfizemli (nefes
darlığı) ve bronşitli hastalarda, hemen doktora başvurulması gerekir.
ZATÜRRE- PNÖMONİ
Kış mevsiminde daha çok görülen ve zamanında tedaviye başlanmadığında ölüme
yol açabilen hastalıklardan biri, zatürredir. Zatürre, akciğerlerin iltihabi bir hastalığıdır.
Bu hastalıkta, akciğerlerde bulunan hava kesecikleri, iltihabi bir sıvıyla dolar.
Akciğerlerin görevi olan oksijen alış veriş işlevi bozulur, kanda oksijen düzeyi azalır.
Bunların sonucunda hücreler normal işlerini yapamaz.
Zatürrenin oluşumunda bakteriler ve virüsler önemli rol oynar. Virüslerden
kaynaklanan zatürrelerin kısa sürede iyileştiğini biliyoruz. Ancak, grip virüsü ağır
zatürreye yol açabilir. Altta yatan kalp , akciğer hastalığı olanlarda ve gebelerde
ölüm nedeni olabilir. Belirtileri, ateş, başağrısı, kuru öksürük, kas ağrısı ve halsizlik
gibi gripal infeksiyonlarda görülen belirtilerdir.
GRİP, KORUNMA VE AŞI
Grip, virüs ile bulaşan bir hastalıktır. Henüz tedavisi bulunamamıştır. 1000’e yakın
değişik karakterdeki virüs ile, her yıl yeni bulgularla, güz ve bahar aylarında ortaya
çıkmaktadır. Grip hastalığı, bel ağrısından sonra, dünyada en çok iş gücünü
engelleyen hastalıktır.
Grip için belirli risk grupları vardır, bu kişiler griple bağışıklık sistemleri daha fazla
zayıfladığından daha dikkatli olmaları gerekmektedir.
o Yaşlılar (65 yaş üstü)
o Astım hastaları
o Kalp hastaları
o Tansiyon hastaları
o Şeker hastaları
o Doğuştan belirli ilaçlar kullanmak zorunda olan kişiler (epilepsi vb.)
Grip hastalığının genellikle kuluçka süresi 2 gündür, bu süreçte hastalık bulaşıcıdır.
Yapılabilecek en iyi uygulama, virüsü kaptığınızı fark ettikten ya da yakınmalar
başladığı anda 1 ya da 2 gün evde istirahat etmektir. Bu şekilde dinlenerek, vücudun
daha güçlü olabilmesini sağlar ve virüsün çevrenize & iş arkadaşlarınıza bulaşmasını
engellersiniz.
Grip aşısı %100 bir korunma aracı değildir. Bilinen 1000’e yakın virüs tipinden bir
kısmına karşı korunma sağlar (yaklaşık %40 – %50 düzeyinde). Aşı 14 yıllık
araştırma geçmişini sahip olduğundan yukarıda bahsedilen risk grubunun
dışındakiler için önerilmemektedir.
NASIL KORUNALIM ?
– Grip virüsü havada asılı kalan bir yapıda olduğundan (yaklaşık 2-3 gün), en iyi
korunma yöntemi bulunan ortamı sürekli havalandırmak ve elleri sık sık sabunla
yıkamaktır( 30 saniye boyunca). Bu yöntem, aşıdan daha etkili bir korunma sağlar.
– Yaşlıların, çocukların, kalp, astım, diyabet gibi sağlık sorunları olan kişilere havanın
çok soğuk olduğu günlerde mecbur kalmadıkça sokağa çıkmaları önerilmiyor.
– Giyime özen gösterilmeli, soğuktan koruyacak biçimde giyinilmesinin yanısıra aşırı
terlememeye dikkat edilmelidir.
– Kış aylarında ve soğuk havalarda daha fazla enerji almak yararlı olacaktır. Ancak,
aşırı yağlı yemek ve az hareket, kilo almaya neden olacağından, öğünler düzenli
alınmalıdır. Sabah kahvaltılarına ve enerji verecek mevsim meyve ve sebzelerine
ağırlık verilmelidir.
– Soğukta özelikle hamileler mevsim hastalıklarına yakalanmamaya özen göstermeli,
toplu yerlerden uzak durmalı, maske ile korunmalıdır.
– Astımı olanların ilaçlarını düzenli almaları, mecbur kalmadıkça dışarı çıkmamaları,
hava kirliliğinden, soba ve kömür etkisinden sakınmaları gerekir.
– Kalp hastalığı olanların çok soğuk havalarda yürümeleri önerilmemektedir.
– Yüksek tansiyonu olanların da ilaçlarını titizlikle kullanmaları, diyetlerini
bozmamaları, tuzlu yememeleri büyük önem taşımaktadır.
