Kış aylarında sıkca rastladığımız önemli bir acil sağlık sorunu var: Duman zehirlenmesi.
Burada sözkonusu olan, KARBONMONOKSİT (CO) ZEHİRLENMESİ’dir.
CO gazı, vücudumuzda her yere kolayca geçebilir. CO, kanımızda bulunan ve oksijen taşıyan hemoglobin adını verdiğimiz maddeye bağlanması çok kolay olan gazdır. Dolayısıyla bu gazla zehirlenmek çok kolaydır. CO gazı renksiz, kokusuz, tatsız bir gazdır. Bu yüzden de fark edilmesi zordur.
Ayrıca, yine tanınması ve fark edilmesi zor olduğundan zehirlenmeleri de çok ağır ve öldürücü olabilir.
İlkyardım gönüllüsü tarafından CO zehirlenmesi belirtilerinin iyi bilinmesi ve erken saptanması hayat kurtarıcı olacaktır.
CO gazı, kazayla veya intihar amacıyla zehirlenmeye neden olabilir. Ayrıca, kansızlığı olanlar, kronik bronşitli hastalar, kalp ve damar sistemi hastalığı olanlar, yeni doğanlar, hamileler risk grubundadırlar. Bu kişilerin zehirlenmesi daha kolay ve sonuç daha öldürücüdür.
NEDENLER
Bütan gazı, kömürle çalışan soba, ocak ve diğer ısıtıcılar, otomobil egzosundan çıkan duman dahil her türlü duman bu tür zehirlenmeye neden olur.
Kapalı bir ortamda 15-20 dakika çalıştırılan bir aracın egzozundan çıkan CO gazı öldürücü düzeylere ulaşabilir.
BELİRTİLER
İlk belirtiler genellikle şunlardır:
- Baş ağrısı,
- Sarhoşluk hissi,
- Kulak çınlaması,
- Yorgunluk ve bulantı.
Diğer belirtiler arasında düşünmede güçlük, göğüs ağrısı, çarpıntı, uyuşma, deride renk değişikliği (kiraz kırmızısı), görme bozuklukları ve karın ağrısı sayılabilir.
İLKYARDIM
- Çevre güvenliğini sağlayın: CO gazı renksiz ve kokusuz bir gaz olduğundan fark edilemeyebilir. Önce kendi alanınızı sizi tehlikeye sokacak durumdan kurtarın. Ortamı havalandırın, etkilenmiş ya da zehirlenmiş olanları hareket ettirebiliyorsanız temiz havaya çıkartın.
- Hiç vakit yitirmeden 112 Ambulans’ı arayın.
- Bol oksijen almasını sağlayın: Hastanın uyanıklığını sağlamak için yüzüne su serpilebilir. Bilinci yerinde ise sık ve derin nefes almasını önerin.
- Gerekiyorsa, kalbi ve solunumu durmuşsa, Temel Yaşam Desteği uygulayın. Bunun için mutlaka eğitim almış olmalısınız.
- Kazazedenin %100 oksijene ihtiyacı olacağından mutlaka bu imkanların sağlanacağı bir hastaneye naklini sağlayın.
