Ne alakası var ?
Nereden çıktı bu ?
Hadi canım sen de !
Vay canına !
Yazının başlığını ilk okuduğunuzda bu tepkileri göstermeniz doğal. Ben de ilk duyduğumda benzer bir düşünceye kapıldım.
Geçtiğimiz günlerde davetli olduğum DİSK’e bağlı Tüm Emekli – Sen konferansında, Başkan Kani Beko, başkanlık rejimine işçi sendikaları olarak karşı çıktıklarını söylerken birçok gerekçe saydı:
Sendikal hakların en ağır biçimde ihlal edildiği ülkelerin yüzde 71’i başkanlık ve yarı başkanlık rejimine sahiptir.
Başkanlık rejimlerinde ölümlü iş kazası oranları parlementer rejimlerin iki katından fazladır.
Başkanlık rejiminde işçiler daha uzun çalışmakta ve iş kazaları sonucu ölümler daha çok görülmektedir.
Başkanlık rejimlerinde sendikalaşma ve toplu sözleşme oranları daha düşüktür.
Başkanlıkta sendikal haklar daha çok ihlal edilmektedir.
Lastikçi Kani Beko, bunlar arasında bir de başkanlık rejimi ile yönetilen ülkelerde insan ömrünün daha kısa olduğunu söyledi. Konuşmasının sonunda kendisine, “kaynağınız var mı?” diye sorunca elindeki dergiyi uzattı.
Babacan tavırla: “-Buyur doktorum, hepsi burada” dedi.
İNSANİ GELİŞME İNDEKSİ
DİSK – AR tarafından hazırlanan ve DİSK’in SESİ adlı yayın organında Şubat 2017 sayısında yayınlanan “Başkanlık ve Parlementer Rejimlerde İşçi Hakları ve İnsani Gelişme Raporu”, Uluslararası Çalışma Örgütü, Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı çalışmalarına dayandırılmış.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hazırlanan İnsani Gelişme İndeksi bir dizi ölçüte göre ülkelerin insani gelişmişlik sıralamasını ortaya koyan bir araştırmadır. UNDP, ülkeleri çok yüksek insani gelişme indeksi, yüksek, orta ve düşük insani gelişme indeksi olarak dört grubta ele almaktadır. Çok yüksek insani gelişme indeksine sahip 39 ülkenin 32’sinde parlementer rejim geçerliyken, dördünde başkanlık, üçünde ise yarı başkanlık rejimi söz konusudur. Çok yüksek insani gelişmişlik grubunda yer alan ülkelerin yüzde 82’si parlementer rejimle yönetilmektedir.
İnsani Gelişme İndeksi, ülkelerin insani gelişme düzeylerini ölçmeyi hedeflemektedir. Ülkelerdeki ortalama ömür beklentisi, okur yazarlık oranı, eğitim kalitesi, yaşam seviyesi, eşitsizlik, sanat, yaşama alanları, kentlilik gibi birçok değişkenleri esas alan bir ölçümdür.
Bu indeks, aslında insani gelişmede başarının özetidir. Bir başka deyişle ülkelerin karnesidir.
UNDP İnsani Gelişme İndeksine göre doğuşta ortalama ömür beklentisi siyasal rejimlere göre önemli ölçüde farklılıklar göstermektedir. Başkanlık ve yarı başkanlık rejimine sahip ülkelerde doğuşta ortalama ömür beklentisi 67 iken, parlementer rejimlere sahip ülkelerde ortalama ömür beklentisi 76 olmaktadır.
Başkanlık rejimi ile yönetilen ülkelerde insan ömrünün neden daha kısa olduğunu elbette tahmin etmek zor değildir.
Belli ki başkanlık sağlığımız için zararlıdır. Sigara gibi, alkol gibi. Obesite, yüksek tansiyon, tuz, şeker, un gibi.
SON SÖZ: Her işin başı uzun, sağlıklı ve mutlu bir ömür sürmektir.
