TREN KAZASI VE ACİL DURUM YÖNETİMİ
Uz. Dr. Ülkümen RODOPLU
Avrupa Acil Tıp Birliği II. Başkanı
Marmara ve Düzce depremlerinin üzerinden neredeyse beş yıl geçti.Bu süre içinde afetlere hazırlık ve acil durum yönetimi konusunda bazı olumlu gelişmeler oldu. Özellikle arama-kurtarma ve hastane öncesi acil yardım konularında olumlu gelişmeler sağlandı.
Ancak,bu gelişmelerin ve yapılanların yeterli olmadığını,hemen her olayda gördük: 15 ve 20 Kasım 2003 tarihlerinde İstanbul’da yaşanan terörist saldırılar.Aralık ayında Antalya’yı etkileyen sel.2004 yılının ilk günlerinde İstanbul’u esir alan, “beyaz afet”.Konya’da 3 Şubat 2004 günü yıkılan Zümrüt Apartmanı.En son olarak ta Pamukova’da 38 kişinin ölümüne neden olan hızlı tren kazası.
Bu olayların hepsinde şu gerçeği yakından görmekteyiz: İnsan gücü yeterli.Malzeme sıkıntımız yok. Ancak, acil durum yönetimini bilmiyoruz. Acil durum ve afet yönetimi konusunda yeterli beceriye sahip değiliz.
Afetlerden ve çok sayıda insanın öldüğü kazalardan sonra kamuoyuna doğru bilgi aktarılması çok önemlidir.
Hızlı tren kazasından sonra da gördük ki, bu bilgilendirmeyi kimin yapacağı konusunda ciddi karışıklık vardır. Olayın ortaya çıktığı ilin valisi ya da vali tarafından görevlendirilecek bir yetkili, basına ve halka açıklama yapmalıdır.
Pamukova’da meydana gelen tren kazasından sonra ilk saatlerde ölü sayısının önce 128, kısa bir süre sonra da 139 olarak açıklanması düşündürücüdür. Gerçek rakamlar belli olana kadar beş saat geçmiş ve bu süre içinde tüm Türkiye acı çekmiştir. Bu açıklama, yetkisi olmayan kişiler tarafından yapılmış, Devlet televizyonu da bu bilgileri “resmi açıklama” olarak tüm dünyaya aktarmıştır.
Bu tür olaylardan sonra, kaza bölgesine ilk ulaşan ekipler öncelikle olayın fotoğrafını çekmelidir. İlk değerlendirme sonuçlarına göre olay yerine gereken yardım istenir. Bu aşamada emniyet, sağlık, itfaiye, sivil savunma ekiplerinin liderleri bir arada çalışır ve merkezlerine bilgi geçer.Pamukova’daki tren kazasından sonra bu işbirliği saatlerce yapılamamıştır. Kaza yerinden sağlıklı bilgi gelmemiştir.Kurumlar arasında iletişim kurulamamıştır.
Kaza yerine gönderilen ambulans ve sağlık personeli belli bir bilimsel dayanağa göre değil, tahmini verilere dayanarak gönderilmiştir.Çevre il ve ilçelerden bölgeye gönderilen ambulans, hekim ve ambulans teknikeri sayısı gerekenden daha fazla olmuştur.Öyle ki trafik tıkanmış, ambulansların bir çoğu ya cenaze ya da basit yaralanması olan olguları taşımıştır.Başta İstanbul ve Sakarya olmak üzere bir çok bölgede ambulans hizmetleri aksamıştır.
Acil durum ve afet sonrasında,“idareci” pozisyonunda olan kişilerin en önemli amacı ve temel uğraşı,olabildiğince çok sayıda insanı sağlam olarak kurtarmaktır. Yapılan tüm çalışmaların ortak amacı, “sağlıklı insan”dır.
“- Tren kazası, Allah’ın takdiridir” söylemi ile halkın karşısına çıkanlar “Acil durum yöneticisi” olamaz.Bu insanların olası deprem ya da bir başka afet sonrasında gereken başarıyı gösterebileceğine inanır mısınız?
