Suyun üstünde bizleri bekleyen tehlikelerin başında suda boğulma (13 Haziran 2017 tarihli makalemde ayrıntılarını yazdım) gelmektedir. Suyun derinliklerine indikçe kullandığımız malzemeler rahat etmemizi, buradaki güzellikleri keşfetmemizi sağlamaktadır. Dalma malzemelerini doğru kullandığımızda, kurallara harfiyen uyduğumuzda su altı dünyası, suyun üstünden çok daha güvenlidir. Kurallarda hafif sapmalar bile ciddi sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Gelin bunlara bakalım:
ORTA KULAK HASARI
Su altına indikçe, dibe daldıkça her 30 cm’lik iniş için kulak zarına ilave 23 mm Hg basınç yükü biner. Normal koşullarda dalan kişi bazı manevralar yardımıyla, orta kulağa ilave hava gönderir ve böylece kulak zarının her iki tarafındaki basınç eşitlenmiş olur. Kulak zarının her iki tarafındaki basınç farkı 100 mmHg’yı geçerse keskin bir ağrı ve zarda yırtılma olur. Soğuk suyun orta kulağa gelmesi sonucunda başdönmesi ortaya çıkar.
İLKYARDIM
- Dalmaya bağlı kulak hasarı şüphesinde Kulak Burun Boğaz uzmanı değerlendirmesi şarttır. Kulak zarı yırtılmasının kendiliğinden iyileşen bir tablo olduğunu bilmeliyiz. Kulak zarı iyileşene kadar kişinin dalmasına izin verilmemelidir. Aksi takdirde baş dönmesi atakları olabilir.
DEKOMPRESYON HASTALIĞI – VURGUN
Dekompresyon hastalığı (DKH), kan ve dokularda küçük nitrojen kabarcıklarının oluşturduğu klinik tablodur. Nitrojen, dalışın derinliği ve süresine bağlı olarak kanda ve dokularda artar. Tüple dibe inen dalgıç, su yüzeyine çok hızlı çıkarsa nitrojen sıvı içinden çıkarak, dokularda ve kanda gaz kabarcıklarının oluşmasına neden olur. Bunu kolalı bir içeceğin kapağını açtığımızda, sıvı içinden ilk çıkan karbon dioksit kabarcıklarına benzetebiliriz. Dekompresyon, dalgıcın dip zamanını ve dalış derinliğini göz önünde tutarak yüzeye gelirken yapmış olduğu beklemelerdir. Bu bekleme zamanı gelişi güzel kullanılmaz. Hangi derinlikte ve ne kadar bekleme yapılmasını gösteren dekompresyon cetvelleri hazırlanmıştır. Dekompresyona gereksinim duyulmayan sınır, dalgıçın maksimum derinlikte kalıp, beklemeden yüzeye çıkabileceği maksimum zamanı gösterir. Dalgıç yine de çıkış işlemini yavaş ve kontrolü olarak yapmalıdır.
ARTERİAL GAZ EMBOLİSİ (AGE)
Dalma kazalarından en ağır ve en çok korkulan tablo budur. Spor amaçlı dalan kişiler arasında en fazla görülen ikinci ölüm nedeni, AGE’ dir. AGE, gaz kabarcıklarının yırtılmış olan akciğer toplar damarlarından sistemik dolaşıma girmesiyle oluşur. Kabarcıklar kalbi geçtikten sonra küçük atar damarlara yerleşir ve dolaşımı engeller. Tıkanıklığın yerine bağlı olarak bulgular ortaya çıkar. Hava kabarcıkları en çok koroner damarları ve beyin damarlarını tıkar. Myokard enfarktüsü, kalp ritm bozukluğu veya kalp durmasına yol açabilir. AGE’nin bulguları ani, dramatik ve çoğunlukla yaşamı tehdit edici karakterdedir. Dalgıç yüzeye çıktığında bilinç kaybı olması öncelikle akla AGE’ni getirmelidir. Olguların %90’ında bulgular ilk 10 dakika içinde ortaya çıkar. İlk bulgu, baş ağrısı, nöbet geçirme ve görme bozuklukları olabilir. Olguların %25-50 sinde de nefes darlığı, öksürük sonrası kanlı balgam, göğüs ağrısı gibi bulgular görülebilir.
İLKYARDIM
- DKH ve AGE için tek ve kesin tedavi, “basınç odasına” almaktır.
- DKH ve AGE ‘nin bulgularını azaltacak ya da giderecek hiçbir ilaç yoktur.
- İlkyardımda en önemli aşama, tanının zamanında konulması ve doğru merkeze transportu ile ilgili çalışmalarn hemen başlatılmasıdır .
- Hastaların karadan taşınması daha uygundur. Çünkü havadan ulaşım sırasında, yükseklik artışı nedeniyle basınç düşer ve nitrojen kabarcıkları vücuda daha fazla yayılabilir.
