Son 20 yıl içinde meydana gelen afetler nedeni ile tüm dünyada 3 milyon kişiden fazla sayıda insan öldü, yaklaşık 1 milyar kişi mağdur oldu. Maddi zarar ise ölçülemeyecek kadar büyük seviyelere ulaştı.
Ülkemiz topraklarının %95’i deprem kuşağı üzerindedir. Uzmanlar, her 9 ayda bir topraklarımız üzerinde bir bölgede 6 ve üzeri şiddette deprem olduğunu belirtmektedirler….”.
Afet hekimliği artık bir eğitim dalı olmasına ve bu konuda sayısız kurslar, toplantılar düzenlenmesine ve tedbirler alınmasına rağmen afetler nedeni ile oluşan maddi ve manevi kayıplar azaltılamamaktadır. Sonuçları çok iyi bilinmesine rağmen ülkemizde de olduğu gibi, deprem kuşağı olarak adlandırılan alanlar üzerine yapılanma engellenememektedir.
Afetlerde kişisel eylem planı
“Herkesin kendi afet eylem planı olması gerekir”.
İster evde, işyerinde, okulda olun, ister yolda ya da aracınızın içinde olun, yaşadığınız ve bulunduğunuz ortamlarda deprem ya da bir başka afet anında ne yapacağınızı, nereye saklanıp, nereye kaçacağınızı önceden düşünün.
Eğer eviniz ve evinizin bulunduğu zemin sağlamsa, o zaman evde kalabilirsiniz; ancak başınızı, yüzünüzü korumalısınız.
Eviniz ve zemin sağlam değilse, binanın kuvvetli bir depremde yıkılma olasılığı varsa, ya binayı terk etmek ya da bina içinde çamaşır makinesi, çelik kasa, mutfak tezgahı gibi dayanıklı eşyaların önüne sığınmak sizi kurtarabilir. Yine de bu konuda tek ve net bir doğru yoktur. Herkesin kendi eylem planını hazırlaması ve bunu da belli aralıklarda uygulaması gereklidir.
Deprem ve ilkyardım
İlkyardım, herhangi bir hastalık ya da kazadan sonra olay yerine sağlık personeli gelene kadar ya da hastanın kendi olanaklarıyla sağlık kuruluşuna varmasına kadar geçen sürede yapılan girişimlerdir. Bu girişimler ilaçsız ve tıbbi araç gereç yardımı olmadan yapılırlar.
Deprem sonrası profesyonel yardım gelene kadar geçen zaman, insan yaşamı için çok değerlidir. “Altın saatler” denilen bu zaman diliminde temel ilkyardım uygulamaları hayat kurtarır; ilkyardım bilenler kendi yakınlarına yardımcı olabilirler.
Deprem sonrasında iki temel konu çok daha fazla önem kazanmaktadır: Kanamalar ve kırık–çıkık-ezilmeler. Toplumda her bireyin, bu yaralanmalarda uygulanması gereken ilkyardım yöntemlerini öğrenmesi önemlidir.
Elimizin altında bulunan sert mukavvalar, güneşlikler, kapılar, temiz bir bez parçası, bir kravat ya da bir eşarp ilkyardımda kullanılabilecek malzemelerdendir. Deprem sonrası ilkyardımın amacı, TYD uygulamaları ile yaralı ve hastaların, profesyoneller olay yerine gelinceye kadar, genel durumunun olağan halde tutulmasıdır.
Bir başka deyişle ilkyardımda amaç, tedavi etmek değil, yaralının yaşaması ya da daha kötüye gitmesine engel olmak için basit ama yaşam kurtarıcı yöntemlerin uygulanabilmesidir. Deprem sonrası en sık ölüme ve yaralanmaya neden olan, kanama ve kırık-çıkık ve ezilmelerdir. Lütfen, bu konularda ilgili bölümlere bakınız.
YARALILARIN AYIKLANMASI-TRİAJ
Fransızca’dan gelen bu kelimenin anlamı ayıklamak, ayırmaktır. Tıbbi anlamı günlük dildeki kullanımından farklıdır. Afet organizasyonunda triaj mümkün olan en çok sayıda hastaya yardımcı olmak anlamına gelir. Uygulayabilmek belki çok zordur ama çok sayıda insanı kurtarabilmek için belli ilkelere ve standartlara bağlı kalmak gerekir. Bir kaç ağır hastayı kurtarayım derken diğer tarafta yüzlerce veya binlerce hastanın ölmesine neden olabiliriz. Triajda mümkün olduğunca tecrübeli kişiler görevlendirilmelidir çünkü acımasız kuralları olan zor bir sistem ve uygulamadır. Büyük kaza ve afetlerde iyi sonuç beklenmeyen hastaların triajı çok geri planda kalmalı, daha iyi sonuç alınabilecek ümitli hastalara ise daha dikkatli ve öncelikli triaj yapılmalıdır.
Bir afet durumunda olay yerine ilk gelen ekip oranın sağlık organizasyonundan sorumludur. Bu ekip hasta bakma konusunda çok aceleci olmaz. Önce olay yerini dikkatlice izler.
Olayın, şiddeti, büyüklüğü ve ciddiyetine bakıp, yaralıların ve hastaların durumunu, kaç tanesinin transfer edilmesi gerektiğini tespit eder.
Gereken ihtiyaçlar ana merkeze hemen bildirilmeli ve ona göre ek takviye kuvvetleri gelmelidir. Başlangıçta hasta ve yaralılar toplanma alanına yönlendirilirler. Bu alan bir stadyum veya boş bahçe, park olabilir. Burada hastalar tekrar triaja tabii tutulacaktır. Çünkü triaj devam eden sürekli ve dinamik bir süreçtir.
Triaj Alanı;
– Güvenli, görülebilir, ulaşılabilir bir bölgede olmalıdır.
– Çok sayıda kişiyi alabilecek kadar geniş alanı kapsamalıdır.
– Yapısal sorunlarda alternatif alan belirlenmelidir.
Triaj sürekli tekrarlanan bir işlemdir. Ambulanslar tarafından getirilen hastaların da tekrar triajı yapılır. Basit ve tanıdık bir triaj sistemi en iyisidir. Alışkanlık kazanmak için düzenli tatbikat yapılmalıdır.
Evrensel Alan Triaj Kartları
Triaj kartları afet esnasında ve çok yaralanmalı durumlarda tıbbi öncelikleri belirlemek için kullanılır. Kartlar tıbbi tedavinin önceliğini ve çeşidini belirler. Hastane öncesinde hastaların ağırlığına göre taşınmalarını sağlar.
Triaj görevlisi her zaman en az 50 kartlık bir numaralı etiket serisi bulundurur. Triaj esnasında önce ağır yaralı hastalar değerlendirilir ve gerekli ilkyardım uygulamaları yapılır. Zaman kalırsa her acil hastanın bilgileri doldurulur.
TRİAJ KARTI resim
A yüzü:
– Geliş zamanı
-Tarih
-Cinsiyet
-Bilinci açık veya biliniyorsa hastanın adı
-Adres
-Şehir, ülke
-Öncelikli yakınma
-Triaj yapan görevlinin adı
B yüzü
-Vücut şekli üzerinde yaralanmalar belirlenir.
-Üç ayrı kutuda kan basıncı, nabız ve solunum sayısı zamana göre kaydedilir.
-Tıbbi girişimler, sıvı tedavisi ve zamanı yazılır.
DEPREM ÇANTASI
Nedir, neden ihtiyaç vardır ?
Deprem çantasının üç amacı vardır:
- Deprem olgusunun bir doğa olayı olduğunu bizlere anımsatır. Her sabah evden çıkarken, deprem çantamızı kapımızın hemen girişinde, araba bagajımızda gördüğümüzde deprem gibi bir doğa olayı ile kolayca baş edebileceğimizi anımsar ve korkularımızı yenebiliriz. Bu duyguyu çocuklarımıza ve yakınlarımıza da verebiliriz.
- Deprem sonrasında, sarsıntı geçti. Bulunduğumuz yerden kalkıp, telaşlanmadan evi terk ederken deprem çantamızı da yanımıza aldık. Çocuklarımız da kendi çantalarını aldı. Evimiz kullanılamayacak durumda. Hatta, yıkıldı. Girmemiz de hem tehlikeli, hem de yasaklandı. İşte, bu üç-beş gün boyunca en çok gereksinim duyduğumuz eşyalarımız çantada.
- Deprem çantasında ilkyardım malzemeleri varsa, komşularımızı, yakınlarımızı kurtarmaya yarar.
Deprem Çantası İçeriği: Bana aittir (su ve yiyecek koymuyoruz. Kızılay bunu en iyi şekilde yapmaktadır)
- Fener
- Düdük
- Radyo
- Yedek piller
- Yedek ayakkabı
- Kazak
- Eldiven
- Çok amaçlı çakı
- Tuvalet kağıdı
- Sabun
- Diş fırçası ve macunu
- Lens solüsyonu
- Kitap
- Okuma gözlüğüm
- Yedek ilaçlar
- Ev tapusu fotokopisi
- Nüfus cüzdanı fotokopisi
- Kredi kartı
- Kalem, kağıt
- Birkaç gün yetecek miktarda para
- İlkyardım Çantası (boyunluk ilaveli)